11 listopada

W 1914 r. rozpoczęła się I wojna światowa. Dla Polaków pojawiła się wówczas nadzieja na odzyskanie niepodległości, gdyż nasi zaborcy walczyli przeciwko sobie.

Polacy wybrali dwa sposoby walki o wolność:

Roman Dmowski rozpoczął zabiegi dyplomatyczne, przekonywał rządy krajów europejskich, że po wojnie Polska powinna być niepodległa. Początkowo jego działania były nieskuteczne, gdyż Rosja była sojusznikiem Anglii i Francji. Jednak w 1917 r. w Rosji wybuchła rewolucja i państwo to wycofało się z walki. Do wojny przystąpiły natomiast Stany Zjednoczone. Prezydent USA, Thomas Woodrow Wilson, upomniał się o wolną Polskę. Wreszcie również Anglia i Francja uznały prawo Polski do niepodległości.

Drugą drogą do wolności była walka zbrojna. W 1914 r. Józef Piłsudski utworzył oddział wojskowy – Pierwszą Kompanię Kadrową, który stał się zalążkiem polskiego wojska – Legionów Polskich. Legioniści walczyli po stronie Austrii i Niemiec przeciwko Rosji, ale kiedy zrozumieli, że państwa te nie zamierzają przywrócić Polsce niepodległości, odmówili złożenia przysięgi na wierność cesarzowi austriackiemu. Józef Piłsudski znalazł się w więzieniu. Wojsko tworzyli także Polacy w Rosji oraz we Francji. Dzięki staraniom Romana Dmowskiego prezydent Francji zgodził się na utworzenie Armii Polskiej (Błękitnej Armii) pod dowództwem Józefa Hallera. Z tego powodu dla Polaków I wojna światowa była wojną bratobójczą.

Jesienią 1918 r. klęska państw zaborczych była pewna. Polacy zaczęli przejmować władzę na ziemiach polskich. 10 listopada z niewoli wrócił do Warszawy Józef Piłsudski, który uważany był za bohatera i stał się symbolem walki o niepodległość. 11 listopada 1918 r. objął on władzę nad odradzającą się Polską jako Naczelnik Państwa. Nasza ojczyzna powracała na mapę po 123 latach niewoli.

Tego samego dnia skapitulowały Niemcy i zakończyła się I wojna światowa.

Na podst.: J. i J. Szarkowie, Kocham Polskę. Historia Polski dla naszych dzieci, Kraków 2011, s. 176 – 186.